- 13/04/2024
- Φορολογικά
Κάθε φορολογούμενος μπορεί να φορολογηθεί μόνο μία φορά στο κράτος που έχει την φορολογική του κατοικία (έδρα). Η Ελλάδα έχει υπογράψει πλήθος Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας με τα κράτη της Ε.Ε., του ΕΟΧ, των ΗΠΑ, Καναδά, την Κίνα κ.λπ., που καθορίζουν ειδικώς τον τρόπο φορολόγησης των Ελλήνων φορολογικών κατοίκων του εκάστοτε κράτους.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι φυσικά πρόσωπα με υψηλά έσοδα επιλέγουν να μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους από την Ελλάδα σε άλλα κράτη με ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς. Έτσι τα κέρδη και τα εισοδήματα αντιμετωπίζονται ως αποκτηθέντα στο εξωτερικό και δεν δηλώνονται ούτε φορολογούνται στην Ελλάδα και ελέγχονται από τις φορολογικές αρχές του κράτους που επιλέγουν, χωρίς να εφαρμόζονται οι φορολογικές ρυθμίσεις του ελληνικού δικαίου. Φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για το εισόδημά τους που προκύπτει μόνο στην Ελλάδα. Αντίστοιχα, άτομα με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα φορολογούνται για το εισόδημά τους τόσο εντός όσο και εκτός χώρας, δηλαδή για το συνολικό τους παγκόσμιο εισόδημα που αποκτούν μέσα σε κάθε φορολογικό έτος.
Σε αντίθεση με τους φορολογικούς κατοίκους της Ελλάδας, των οποίων τα εισοδήματα που δηλώνονται στην Ελλάδα θα πρέπει να συμφωνούν με τα ποσά των καταθέσεων που τηρούνται σε ελληνικές και αλλοδαπές τράπεζες, όσοι δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας δεν ελέγχονται από την ΑΑΔΕ για το παγκόσμιό τους εισόδημά.
Για να φορολογηθεί ένα πρόσωπο από άλλο κράτος απαιτείται η ύπαρξη επαρκούς συνδετικού στοιχείου του φορολογουμένου με αυτό (πχ η κατοικία του φυσικού προσώπου σε αυτό το κράτος θεωρείται ότι θεμελιώνει τέτοιο στοιχείο και ότι το πρόσωπο έχει αναπτύξει προσωπικούς και οικονομικούς δεσμούς με αυτόν τον τόπο).
Σε αυτό το πλαίσιο, η μεταφορά της φορολογικής κατοικίας σε άλλη χώρα επιτρέπει στον φορολογούμενο να αποφεύγει ελέγχους και φόρους από τις αρμόδιες αρχές της χώρας προέλευσής του. Ωστόσο, οι ευνοϊκές συνέπειες της μεταφοράς εφαρμόζονται μόνο εάν τηρούνται οι νομικές διαδικασίες και προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος της χώρας υποδοχής. Οι αιτήσεις για μεταφορά της φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό υπόκεινται σε αυστηρό έλεγχο από τη φορολογική διοίκηση. Έτσι, τα ευνοϊκά αποτελέσματα εξασφαλίζονται μόνο για εκείνους που πραγματικά πληρούν τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις.
Ως προς τα τεκμήρια
Για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογικών κατοίκων Ελλάδας αποδεικνύονται μέσω τεκμηρίων όπως οι δαπάνες διαβίωσης, η κατοχή ακίνητης περιουσίας, αυτοκινήτων, σκαφών κλπ. Ωστόσο, αυτά τα τεκμήρια δεν εφαρμόζονται σε όσους μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στο εξωτερικό, καθώς απαλλάσσονται από την υποχρέωση δικαιολόγησης της πηγής των εισοδημάτων τους (πόθεν έσχες).
Επίσης, φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που αποκτούν στην Ελλάδα εντός του προηγούμενου φορολογικού έτους, με εξαίρεση την περίπτωση που ισχύει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας.
Τα δικαιολογητικά
Όσοι έχουν εμπροθέσμως υποβάλει αίτηση μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας στο εξωτερικό θα πρέπει μέχρι και την τελευταία ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του Σεπτεμβρίου να προσκομίσουν δικαιολογητικά προς απόδειξη της φορολόγησής τους στο εξωτερικό:
- Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου ο ενδιαφερόμενος δηλώνει φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους. Εάν ο φορολογούμενος έχει εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (στο εξής ΣΑΔΦΕ), μπορεί να προσκομίσει, αντί της βεβαίωσης, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της ΣΑΔΦΕ όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας
- Αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός του, που υπέβαλε στο άλλο κράτος
- Βεβαίωση από οποιαδήποτε δημόσια αρχή, με την οποία θα αποδεικνύεται η μόνιμη και σταθερή εγκατάσταση του προσώπου αυτού στο άλλο κράτος.
Επιπλέον, απαιτούνται δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν την ημερομηνία αναχώρησης και εγκατάστασης στη χώρα φορολογικής κατοικίας, προκειμένου να διαπιστώνεται η παραμονή σε αυτή τουλάχιστον 183 ημέρες εντός ενός φορολογικού έτους. Τέτοια έγγραφα μπορεί να αφορούν την ανάληψη μισθωτής εργασίας, την έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητα, την εγγραφή σε δημοτολόγιο, τη μίσθωσης κατοικίας, την εγγραφή ή παρακολούθηση σχολείων των παιδιών ή αλλιώς πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας από τη χώρα η οποία δηλώνεται ως φορολογική κατοικία των δύο προηγούμενων ετών από το έτος υποβολής της αίτησης.
Η απόρριψης του αιτήματος μεταβολής φορολογικής κατοικίας προσβάλλεται με αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Επιμέλεια κειμένου:
Πέτρος Νταϊδης, Φοροτεχνικός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Ακριβή Στραγαλινού, Δικηγόρος
