- 11/04/2024
- Φορολογικά
Με τα φορολογικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί με τον ν. 5073/2023 (ΦΕΚ Α’ 204/11-12-2023) προβλέφθηκαν ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, για την προώθηση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής, τον τεκμαρτό προσδιορισμό του κέρδους των αυτοαπασχολούμενων και τον ελεύθερων επαγγελματιών, ενώ τροποποιήθηκε και ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος (όπως η πρώτη παράγραφος του άρθρου 28, που αναφέρεται στα εισοδήματα που προκύπτουν από επιχειρηματική δραστηριότητα) και ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, όλα τα ανωτέρω προς την κατεύθυνση του περιορισμού της φοροδιαφυγής.
Ειδικότερα, κατά το άρθρο 1 του ν. 5073/2023 τίθεται ρητά ως σκοπός των ρυθμίσεων του νομοθετήματος η μείωση της φορολογίας για τους συνεπείς φορολογουμένους, η σύλληψη διαφεύγουσας φορολογητέας ύλης με την καθιέρωση τεκμηρίων και τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, η φορολογική αντιμετώπιση ζητημάτων που προκύπτουν από την οικονομία του διαμοιρασμού, καθώς και η ρύθμιση ειδικότερων φορολογικών ζητημάτων (βλ. σχετικώς τις 17 Ερωτήσεις – Απαντήσεις για το φορολογικό νομοσχέδιο, όπως έχουν αναρτηθεί στον ιστότοπο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών minfin.gov.gr).
Στο πλαίσιο της εξεύρεσης της φορολογητέας ύλης, η φορολογική διοίκηση διαθέτει πλέον διευρυμένες έμμεσες τεχνικές ελέγχου, που επικεντρώνονται στις κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών.
Στο άρθρο 28 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) διευκρινίζεται η μέθοδος προσδιορισμού εσόδων. Δέον αναφερθεί ότι, όπως έχει γίνει δεκτό νομολογιακά (ΣτΕ 712/2021, πρβλ. ΣτΕ 884/2016, ΔΕφΘεσσ 2128/2022), η αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου της φοροδιαφυγής επιβάλλει να μην καθιστούν οι αρχές ή οι κανόνες που διέπουν το είδος και το βαθμό απόδειξης της ύπαρξής της αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας από τη Διοίκηση.
Προκειμένου να προσδιοριστεί ακριβέστερα η φορολογητέα ύλη, πραγματοποιείται έλεγχος των τραπεζικών καταθέσεων εκ μέρους της φορολογικής διοίκησης. Το άρθρο 27 του ν. 4174/2013 διαλαμβάνει τις μεθόδους έμμεσου προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης. Κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου, η Φορολογική Διοίκηση δύναται να προβαίνει σε εκτιμώμενο, διορθωτικό ή προληπτικό προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης με βάση διάφορες τεχνικές ελέγχου, όπως η αρχή των αναλογιών, της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου και της καθαρής θέσης του, της σχέσης της τιμής πώλησης προς το συνολικό όγκο κύκλου εργασιών, του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και τις δαπάνες του φορολογούμενου σε μετρητά.
Οι ανωτέρω τεχνικές προσδιορίζονται κατά το περιεχόμενο και τον τρόπο εφαρμογή τους με την ΠΟΛ.1050/17-2-2014 Απόφαση Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, όπως έχει τροποποιηθεί με την ΠΟΛ.1094/7-4-2014 απόφαση, οδηγίες για την εφαρμογή της οποίας διαλαμβάνονται στην υπό στοιχεία ΠΟΛ.1259/22-12-2014 εγκύκλιο. Επιπρόσθετα, οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 4174/13 εξειδικεύονται, μεταξύ άλλων, με την Α.1008/27-01-2020 απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.
Εν τοις πράγμασι, αντιπαραβάλλονται οι κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών και λοιπών χρηματοοικονομικών προϊόντων του ελεγχομένου με τα πραγματικά εισπραχθέντα εισοδήματά του, όπως απεικονίζονται στα βιβλία και στις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος (πρβλ. ενδεικτ. ΔΕφΘεσσ. 2128/2022). Σε περίπτωση αποκλίσεων, επιβάλλεται ως κύρωση πρόσθετος φόρος και πρόστιμο.
Σημειωτέον ότι δρομολογείται ήδη νέο φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο πρόκειται να επιφέρει αλλαγές στις φορολογικές διαδικασίες, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, στην αξιοποίηση των νέων ψηφιακών εργαλείων για τη διενέργεια των φορολογικών ελέγχων, την αυτόματη συμπλήρωση και υποβολή φορολογικών δηλώσεων, καθώς και τον υπολογισμό των παραγραφών από την ημερομηνία κοινοποίησης της σχετικής πράξης στο φορολογούμενο.
Επιμέλεια κειμένου:
Πέτρος Νταϊδης, Φοροτεχνικός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Ακριβή Στραγαλινού, Δικηγόρος
